در اهميت تاريخ فلسفه آنتوني كني
- توضیحات
- منتشر شده در پنج شنبه, 09 مرداد 1399 04:32
- بازدید: 323
مطلبي تكميلي در اهميت تاريخ فلسفه آنتوني كني
رضا يعقوبي
مدتي است كه ترجمة من از تاريخ فلسفه غرب چهار جلدي آنتوني كني عرضه شده و اميد است كه اين كتاب با رويكرد روشن و منصفانه و جامعيت‌اش به پيشرفت آموزش فلسفه در كشور ما ياري برساند. در پشت جلد كتاب، علاوه بر يادداشت پرمهر استاد بهاءالدين خرمشاهي، جمله‌اي آمده كه انتقاد بسياري از صاحب‌نظران و علاقه‌مندان را برانگيخته و آن را موجب تخفيف كتاب و كم‌اهميت جلوه دادن آن دانسته‌اند، چون مقامي پايين‌تر از تاريخ فلسفة كاپلستون به كتاب داده است. اما به واقع چنين نيست.
آن جمله از اين قرار است: «اين اثر اصيل آنتوني كني كه در چهار جلد تاليف شده، بهترين تاريخ فلسفة غرب تك‌مولف بعد از تاريخ فلسفة فردريك كاپلستون است». اينجا مقصود از «بعد از تاريخ فلسفة فردريك كاپلستون»، صرفا «بَعد» زماني است و اصل جمله حاكي از برتري كاپلستون نيست كه هيچ، با استفاده از واژة «since« برتري روزآمد بودن كتاب كني را هم مي‌رساند: «is the finest single-author history of Western philosophy since Frederick Copleston». پس در اصلِ جمله چنانكه مي‌بينيد چيزي حاكي از برتري در جايگاه يا مرتبة كتاب كاپلستون مشاهده نمي‌شود اما بايد اذعان كنم اين اظهارنظر كه از نشرية «فرست‌ثينگز»(First Things) اقتباس شده، به خاطر نداشتن فرصت كافي در زمان نزديك به چاپ اثر، انتخاب شد. جالب‌تر این بود که برخي به خاطر تصوري كه از كتاب كاپلستون دارند(و آن را اثري با زمينة الهياتي و ديني مي‌دانند)، هنگام اظهارنظر دربارة كتاب كني، بعد از برشمردن امتيازاتش، جملة پشت جلد را ناشيانه به كار برده‌اند و به جاي نظر خود جا زده‌اند(غافل از اينكه آن جمله اساسا معناي ديگري داشت) و متاسفم كه بگويم اكنون قرينه‌اي براي آن نظر غيرفني ندارند كه هيچ، دو تن از فلاسفة برجستة آكسفوردي نظري كاملا برعكس دارند و كتاب كني را برتر از كتاب كاپلستون مي‌دانند؛ جان كاتينگهام و پيتر هكر كه از قضا كاتينگهام فيلسوف دين هم هست و از بزرگ‌ترين دكارت‌شناسان عصر حاضر. اظهارنظر مشترك اين دو فيلسوف از اين قرار است: «{اين كتاب}، بررسي سترگي است كه با بالاترين وضوح نوشته شده است. موجزتر و به لحاظ تحليلي قدرتمندتر از تاريخ فلسفة مشهور كاپلستون است و در تبحر، دقت و قضاوت بر تاريخ فلسفة غرب پرفروش راسل، برتري بسيار زيادي دارد. در اين كتاب، بررسي زندگينامه‌اي و تاريخي، در كنار مرور فلسفيِ روش‌شناسانة پيشرفت‌هاي منطق، مابعدالطبيعه، معرفت‌شناسي، فلسفه ذهن، اخلاق و انديشة سياسي نشسته است. نيز، تبيين فلسفة شخصيت‌هاي بزرگ گذشته را به نحو درخشاني، فشرده و با نقدهاي منصفانه و هوشمندانه متعادل كرده است»(ص xii). اين اظهارنظر در مقدمة مشترك آن‌ها بر جشن‌نامه‌اي كه آكسفورد به افتخار كني منتشر كرده آمده است و هر دو، ويراستاري آن مجموعه را بر عهده داشته‌اند. اين كتاب كه «ذهن، روش و اخلاق» نام دارد، حاوي مقالات اساتيد و فلاسفة بزرگ آكسفورد دربارة آراي آنتوني كني است. مشخصات كتاب‌شناسي اثر از اين قرار است:
Mind, Method, and Morality: Essays in Honour of Anthony Kenny, Edited by John Cottingham and Peter Hacker, Oxford University Press, 2010.
منبع: روزنامه اعتماد، مورخ سه شنبه 7 مرداد 1399
